Solsticio de inverno: vacacións de Nadal

    

Getty images

    Hoxe, 21 de decembro, é o solsticio de inverno. A palabra ven do latín e significa "sol quedo". O momento en que o sol está máis baixo e vivimos o día de máis noite do ano, é a noite máis longa, o día máis escuro. 

    Comeza unha nova estación, o inverno, e comenzan as nosas vacacións de Nadal: 18 días (como sempre, só hai veces en que parecen máis e outras veces en que parecen menos)

     Como é o último día de clase desta avaliación levades as notas e tamén algún premio. 

     A biblioteca do instituto convocou un concurso de postais de Nadal cun requisito básico: que tiveran relación cos libros, coa lectura, coa biblioteca...

     Os gañadores foron:

     Khem Arambillet, no grupo de 1º e 2º de ESO,  e Verónica Payo, no grupo de 3º e 4º de ESO.

     Tamen levan premio Carolina Villar e Antía Fernández, xunto con Claudia Montero e Inés Plaza, de 3º de ESO.

     Grazas a todos por participar e por felicitarnos tan artisticamente estas festas.

     Bó Nadal e Feliz Aninovo a toda a comunidade educativa!

25 de novembro: imos ao teatro!

Estrea da obra no Teatro Colón, foto de Chus Grela.

Hoxe imos ao teatro!

O grupo do instituto, "Grupo de Teatro María Casares", representa hoxe para todos nós a obra Irene Mendiluce, no auditorio Gabriel García Márquez de Mera.

Sabedes xa que a obra é orixinal, isto é, foi creada polos actores e actrices dirixidos, como non, por Ramiro xunto con Luis Esmorís (Grazas Ramiro, polo teu traballo, pola túa vocación e por facer destes nosos (e teus) alumnos uns verdadeiros artistas e mellores persoas).

A obra vai desta data: 25 de novembro. É unha data para recordar e sobre todo para pensar na violencia contra as mulleres... Todos sabemos que temos que reconducir os plantexamentos de vida que gobernan as nosas relacións, falamos da educación na casa, da educación na igualdade, do respecto e da educación das emocións..., mais o certo é que van xa... Cantas mulleres asasinadas? E cantas silenciadas? E cantas maltratadas?

A obra pode deixar un regusto amargo, un nó na gorxa e algunha que outra bágoa... É a maxia do teatro, a catarse. É unha obra dura, que trata o tema sen contemplacións e dende un escenario en negro. Non fan falla decorados para esta representación tráxica cun texto de calidade que envolve dende o primeiros momentos.

Xa hai un mes asistimos á estrea no Teatro Colón da Coruña (Vaia estrea e vaia escenario), na semana de Teatro Afeccionado, e o éxito foi clamoroso.

Un verdadeiro luxo para toda a nosa comunidade educativa é contar con este grupo de teatro! Grazas! (e moita merde na representación de hoxe!)

Leonard Cohen

    

página oficial

     Chega a nós a noticia da morte de Leonard Cohen.

     Aos 82 anos de idade, o poeta (merecedor do Premio Príncipe de Asturias das Letras no ano 2011), novelista, cantautor e pintor canadiense (nacido en Montreal), pero tamén grego (aínda ten casa na illa de Hydra) e universal, fai boa a letra da súa última canción:

                                     "Hineni, hineni, I'm ready, my Lord"

seguindo as palabras que Abraham dedicou ao seu deus cando lle pedira o sacrificio do seu fillo Isaac.

     O seu último traballo, You Want it Darker, recolle os seus últimos poemas, máis recitados que cantados, como testamento literario e vital.
     Cohen naceu en Westmount, Montreal, unha zona anglófona na comunidade francófona de Canadá.

     De orixe xudeu, sempre mantivo unha intensa e tensa relación coa relixión, á que fai referencia nas súas poesías: ritos, cerimonias, Abraham e Isaac, o Señor, ás casas de Misericordia,...

     Dende moi novo quixo ser escritor, estudou en Montreal e en Columbia (EEUU), e tentou abrirse camiño no mundo das letras cos seus poemas e con dúas novelas experimentais, The Favourite Game e Beautiful Losers, que non foron moi ben recibidas pola crítica, aínda que lle deron certa fama polos contidos sexualmente explícitos.

    O seu escaso éxito como escritor fixo que se refuxiara na composición de música para os seu s versos que empezaron a facer famosos xoves cantantes de liña folk estadounidenses. Foi case natural que debutara como cantautor xunto aos seus amigos (Judy Collins, Janis Joplin, ) e que comezara a ocupar un espazo entre os intérpretes de música popular máis destacados dos anos 70.

Página oficial

   
     Nese tempo viaxara a Grecia e residía na illa de Hydra a meirande parte do ano. Alí tiña a paz necesaria para escribir e para vivir tranquilamente. A súa imaxe de trovador contemporáneo, de home atractivo para as mulleres e de pensador moderno foi crecendo co paso do tempo.

     Unha das súas cancións máis populares, que foi interpretada por grandes músicos e cantantes foi "Hallellujah", pero antes deixou "Suzanne", "So long, Marianne", "Sisters of Mercy", "Famous Blue Raincoat", "Chelsea Hotel", "I'm your man", e tantas e tantas cancións perfectas.

página oficial

     As súas obras de poesía non deixaron de ser publicadas: Flowers for Hitler, Death of a Ladie's Man, Book of Mercy..., a carón dos seus discos máis publicitados: Songs from a Room, Songs of Love and Hate, Live Songs, New Skin for de Old Ceremony...

Wikipedia, fotografía

     Unha crise persoal, despois de anos de excesos, levouno a ingresar nun mosteiro budista (en Los Angeles, California) onde viviu algúns anos adicado á meditación, á oración e á pintura. Saiu desa crise fortalecido como poeta e seguiu escribindo e publicando obras como Book of Longing.

Allan Showatter, fotografía

     Nestes últimos anos da súa vida viuse obrigado a voltar aos escenarios despois dun descalabro finacieiro. A súa longa xira por toda Europa deixa un grato recordo no noso país, onde actuou (Vigo e, tempo despois, Ourense) ante miles de seguidores en dous concertos memorables.

Leonard Cohen - Hallelujah

Premios Princesa de Asturias 2016

     Neste mes de outubro asistimos á cerimonia de entrega dos Premios Princesa de Asturias 2016, celebrada en Oviedo. Como sabedes, unha fundación é a encargada de otorgar estes premios aos candidatos propostos anualmente.

     Unha das intervencións máis sonadas foi a da actriz Nuria Espert quen emocionou a todos os presentes no Teatro Campoamor cunha mostra do que mellor sabe facer: actuar. Escolleu dúas pezas que representan aos máis grandes dramaturgos: Lorca e Shakespeare. Primeiro recitou o famoso monólogo de Doña Rosita la soltera, unha peza que moitos dos nosos alumnos que fan teatro afeccionado coñecen moi ben (e mesmo algunha sabe de memoria!); despois fixo, en catalán, o final de O Rei Lear.

Procedencia: El País

     No campo das letras o premio foi para o escritor Richard Ford, dos Estados Unidos, quen é autor de novelas actuais en torno á vida real americana con El periodista deportivo, Vida brava ou Rock Springs. Tedes estas novelas na biblioteca, se queredes saber máis.

  A súa última novela, Canadá, é unha obra maestra.

Mary Beard foi premiada pola súa labor divulgadora, é unha historiadora experta na Antigüidade Clásica e os seus traballos audiovisuais para a BBC inglesa representan unha achega ao mundo dos romanos para todos os públicos pero co rigor debido.

     O premio de Comunicación foi para James Natchwey,

J. Natchwey, Agencia Magnum

fotógrafo e reporteiro estadounidense que, dentro da axencia Magnum, ten recorrido o mundo para amosar as imaxes da crueldade, da fame, da violencia, da guerra... Impresionan as súas reportaxes en Ruanda, as imaxes da violencia dos homes contra os nenos...

J. Natchwey, Inferno

J. Natchwey

Quen foi María Casares?

     Unha afamada actriz que triunfou en Francia, primeiro no teatro e despois no cine.

     Representou obras de Valle-Inclán como Divinas palabras, de Lorca como La casa de Bernarda Alba ou Yerma, unha versión da poesía de San Juan de la Cruz, La noche oscura, con coreografía de Maurice Béjart.

    Tamén fixo na escea francesa papeis nas grandes traxedias gregas (Edipo Rei, Hécuba, Medea), xunto cos grandes do teatro europeo: Fausto de Marlowe, Conto de inverno, Soño dunha noite de San Xoán de Shakespeare, Don Juan e Tartufo de Molière. Isto a levou a ser coñecida como a gran actriz dramática clásica. En 1990 lle concederon o gran Premio Nacional de Teatro e tamén recibiu a "Legion d'Honeur", o máis alto recoñecemento da República Francesa.

    Foi unha actriz non só clásica senón vangardista, arriscou moito con representacións contemporáneas como Peer Gynt de Ibsen, Tropismos de Nathalie Sarraute, El adefesio de Rafael Alberti e Le Malentendu de Albert Camus, Premio Nobel de Literatura en  1957, e parella de María Casares durante bastante tempo.

   
   En cine gravou La charteuse de Parma, Orfeo, La septième porte, La letrice...

     Mais para nós, María Casares (con til, os franceses sempre puxeron o seu nome á francesa, sen til e agudo, "Maria"), é a nena que vivía na Coruña, na rúa Panadeiras, onde hoxe está a Casa-Museu Casares Quiroga, veraneaba en Montrove, no Pazo do Río, e disfrutaba dos seus paseos e baños na praia de Bastiagueiro.

     Era a filla de Santiago Casares Quiroga, avogado, intelectual e político, e de Gloria Pérez, muller de forte carácter á que estivo sempre moi ligada.

Foto :wikipedia

   Aos 9 anos, "Vitola" (como a chamaba o seu pai, cun agarimoso hipocorístico de Mª Victoria) trasladouse a Madrid xa que o pai foi nomeado ministro, e alí estudou no "Instituto Escuela", cos intelectuais máis coñecidos da República. Cunha educación moderna e progresista a rapaza comeza a facer algo de teatro e destaca recitando poemas.

     No comezo da Guerra Civil, ela e máis a súa nai colaboraron nun hospital de combate. Era moi sensible, e enfermou de tanto traballar e de ver tantas desgracias alleas.

     Ela contou a súa vida en Résidente priviliegiée, unha mestura de biografía e libro de memorias, que podedes consultar se queredes (foi o número 10000 no catálogo da nosa biblioteca)

Editorial Trifolium

     Marcharon a París para protexerse nun momento en que Santiago Casares Quiroga era o Presidente da República e tiveron, como tantos, que exiliarse. 

     En Paris, María botaba moito de menos a súa vida "libre" na súa Galicia da infancia e no Madrid da adolescencia. Francia parécelle un sitio ríxido, clasista e pouco progresista. Ela ven dunha vida sen normas, nin uniformes, nin relixión, nin convencionalismos... Estudou o Bacharelato nun internado en Suiza.

     Pronto comezaría a habituarse ao exilio e, grazas a uns amigos da familia, descubriu outra Galicia nos veráns que pasaba na Bretaña. Esta familia apoiaría moito a súa carreira como actriz. Unha carreira que tivo algunha dificultade: suspendeu o exame de ingreso no Conservatorio de París por "dicción pouco clara". Estudou moito para levar a cabo o seu proxecto de futuro.

     O pai, enfermo de tuberculose, foi o gran ausente dende a súa adolescencia. Presidiu o governo da República española no exilio e viaxaba constantemente, así que as súas relacións foron moitas veces "epistolares". As cartas que intercambiaron pai e filla foron publicadas hai pouco por María Lopo en Cartas do exilio, que tamén tedes á vosa disposición na Biblioteca.

Baía Edicións

Cervantina

  "Cervantina": actividad relativa a Cervantes.

     Como sabedes, estivemos traballando sobre Cervantes e o seu Quijote no mes dos libros. Déixovos unhas fotos das citas que colocamos polas escaleiras e das vosas actividades: traducións aos distintos idiomas, "libro de memoria" sobre as lecturas que vos fixeron lectores...

É o libro máis traducido a outras linguas (despois da Biblia), e temos unha boa mostra no vestíbulo do instituto. Os alumnos de 1º de ESO fixeron as traducións ás linguas máis diversas: serbio, croata, islandés, catalán, euskera, italiano, rumano...

Xunto ao troquelable en cartón de Don Quijote tedes o "libro da memoria", estamos poñendo nel as citas dos libros que nos fixeron lectores para sempre.

E as citas de Cervantes, que nos deron bastante traballo, deixaron así de ilustradas as escaleiras:

23 de abril 1616-2016

   

Hace 400 años de la muerte de Miguel de Cervantes (bueno, y de William Shakespeare), el escritor por excelencia en castellano. Todos se han puesto a celebrar la efemérides: medios de comunicación, diputados en funciones, ayuntamientos, museos, bibliotecas, centros educativos de todos los niveles...

     Hemos visto la silueta de Don Quijote, la gorguera (o gola) cervantina, los molinos de viento y El Quijote por todas partes y, además, nosotros lo leemos. En 1º de Bachillerato lo leemos.

     El día 21 de abril nos fuimos a As Torres, en Santa Cruz, para asistir a la representación de un monólogo de Soledad Felloza: "Las ingeniosas del hidalgo". Las referencias a la apasionante biografía de Cervantes y los fragmentos de episodios como Marcela y Grisóstomo, Camila Leonarda, nos sirvieron de aperitivo para la lectura que empezamos esa semana (20 capítulos nada más, ¡y nada menos!) Qué suerte tenéis, os dijo Soledad Felloza, que aún sois jóvenes y vais a leer El Quijote por primera vez...

   

 Y ahora ya sabéis que os va a gustar, como os ha cautivado su interpretación, llena de acentos, de guiños y de literatura.
    En el instituto nos pusimos manos a la obra para decorar las escaleras con frases, que son sentencias, del libro. Nos ayudaron Osmar, Hugo y Adela, alumnos de 3º con Cristina Montes.
     Los chicos de 1º, con Pilar Freire, y de 2º con Marga de Azevedo, se propusieron decorar el vestíbulo con el famosísimo comienzo de El Quijote en distintos, y variopintos, idiomas. Es la obra literaria más traducida en el mundo (después de La Biblia)
     Ángeles Balseiro nos plantó el troquelable de Don Quijote junto al libro que Cristina nos donó. En él podéis escribir las citas de los libros que os han hecho lectores o pegar una fotocopia de las portadas de aquellos libros que os van acompañando desde que erais pequeños.
     ¡Gracias a todos y buenas lecturas!

"María Casares" premia o teatro galego

     O Día Mundial do Teatro celébrase o 27 de marzo: hai manifestos, reivindicacións, ofrendas florais, representacións e premios, moitos premios.

     En Galicia, os premios anuais de teatro levan o nome da nosa María Casares, xa que foi a actriz máis importante que poidera ser relacionada coa escea e, aínda que de moi nena tivo que vivir o exilio, a súa orixe galega fai que vexamos a súa excelente carreira teatral como un pouco nosa. Quen sabe, se foran outras as circunstancias históricas, se non tiveramos vivido unha idade de ouro no teatro galego.

     Os premios María Casares de Teatro 2016 entregáronse no Teatro Rosalía de Castro de A Coruña -por certo, hai unha iniciativa popular que fala de cambiar o nome do Teatro Colón polo de María Casares...-, nunha gala (non hai entrega de premios sen "gala") conducida polo celebrado grupo Chévere, que tamén homenaxeou a creación das Irmandades da Fala, hai xa cen anos.

     Seguindo coas efemérides, o certo é que a actriz María Casares morreu hai 20 anos en París, onde fora exiliada de nena coa súa familia. Foi en Francia onde se fixo como muller e como actriz, e o certo é que chegou a ser unha intelectual de referencia fora das nosas fronteiras.

     A compañía Teatro do Atlántico acadou cinco premios pola obra O principio de Arquímedes: mellor espectáculo, mellor director, actor protagonista, actor secundario e mellor adaptación/tradución.

Toni Salgado, como adestrador de natación

En canto aos triunfos, foi seguida moi de cerca polo Centro Dramático Galego que acadou tres premios: actriz protagonista para Melania Cruz, escenografía e iluminación, pola obra Xardín Supremo.

Imaxe da representación

I

Melania Cruz agradece ó seu premio. Imaxe TVG

     Outros premiados foron Sarabela Teatro por Ensaio sobre a cegueira (baseada na novela de Saramago), Teatro do Morcego por Presidente, Aporía Escénica por 30 e tantos ósos, Matrioshka Teatro por Manawee e Ibuprofeno Teatro por O furancho.

     Celebrábase a festa do teatro e todos os que estiveron sobre o escenario do Teatro Rosalía de Castro aproveitaron a ocasión para reivindicar máis apoios, foi lido un manifesto onde se chama a atención sobre a trampa das axudas que parecen concebidas para fomentar a dependencia". Houbo queixas polo "paternalismo das institucións", e moito, moito amor polo teatro...

     O certo é que malia a falta de apoio e a subida do IVA as representacións teatrais son protagonistas da nosa vida cultural durante todo o curso, especialmente. Vós estades habituados a asistir a representacións especiais para escolares mais tamén ides aprendendo a presenciar obras que non só están feitas para adolescentes. 

     Apuntade ben na axenda:

      O principio de Arquímedes estará no Fórum Metropolitano da A Coruña o día 29 de abril, e esta fin de semana no teatro Rosalía de Castro (venres 8 e sábado 9 de abril) estará Teatro do Morcego coa tamén premiada Presidente.

     Animádevos a ir ao teatro e animade tamén aos vosos.

     

O Pergamino Vindel

Ata o 19 de marzo podedes visitar, na sede de Afundación de A Coruña, a mostra que o editor Moleiro (www.moleiro.com ) organizou para presentar a edición facsímil do Pergamino Vindel.
Os que estudades Literatura sabedes que as cantigas en galego-portugués representan o cumio da lírica europea do século XIII, e tamén que se conservaron incluídas en Cancioneiros nos que podemos atopar as partituras dalgunhas poesías.
A historia do Pergamino Vindel é apaixoante: un libreiro, Pedro Vindel, atopou en 1914 no seu negocio, unha edición medieval dunha obra de Cicerón, De oficiis, e observou que tiña unhas guardas fermosísimas, moi parecidas a un códice medieval. Esas guardas que "forraban" por dentro o libro de Cicerón resultaron ser unha copia do século XIII en pergamino das famosas sete cantigas de Martín Códax, o máis admirado poeta da nosa lingua.
O pergamino, que tomaría o apellido do seu descubridor, contén as partituras de seis poemas e as sete cantigas de Martín Códax, do que non sabemos máis...

A máis famosa:

Ondas do mar de Vigo 

se vistes meu amigo?

E ai, Deus!, se verrá cedo?

 Ondas do mar levado 

se vistes meu amado?

E ai, Deus!, se verrá cedo?

  Se vistes meu amigo,

o por que eu sospiro?

E ai, Deus!, se verrá cedo?

   Se vistes meu amado, 

por que ei gran coidado?

E ai, Deus!, se verrá cedo?

Déixovos un video coa composición  interpretada por Jordi Savall, na voz de Montserrat Figueras, dos versos de Martín Códax, "Quantas sabedes amar amigo" é a cantiga número cinco.

Rosalía

24 de febreiro... Algún día celebraremos o "Día de Rosalía". 

Rosalía coma  icona inmortalizada nas camisetas de Rei Zentolo

É a data do seu nacemento, en Santiago de Compostela, en silencio, en secreto... A filla dunha muller solteira, a filla dun cura..., que había de ser a escritora máis lida en galego, a poeta precursora da modernidade en castelán (xunto con Bécquer), a nosa primeira simbolista. Nunca son suficientes as louvanzas a Rosalía, mesmo Google homenaxeou á nosa escritora con este doodle:

Foi poeta, novelista, romántica, posromántica e presimbolista, icona para os galegos da lírica, da sensibilidade, da poesía e mesmo da galeguidade.

Dela escribiu Xesús Alonso Montero:

"Vivía nun país sen voz propia e foi ela a primeira, con entidade, en atopar o nome das cousas, das nosas cousas"

Sabedes todos que a súa non foi unha vida doada. Criada no medio rural, en Castro de Ortoño (Ames) pola súa madriña, viviu sempre a "orfandade" e o secreto do seu nacemento.

Educada coma unha "señorita" en Santiago, pronto frecuentou os círculos culturais e intelectuais, coñeceu a Pondal, a Aureliano Aguirre, e brilou entre os homes do famoso "Banquete de Conxo" onde o Romanticismo entrou arrasando e abriu as finestras da provinciana vida galega. Parece ser que por iso a familia decidiu trasladala a Madrid. 

En Madrid coñece a Manuel Murguía, con quen casa e terá os seus fillos. O matrimonio cambia continuamente de domicilio: Madrid, Simancas (onde el traballa no arquivo), Santiago, Coruña, Drodo, Padrón...

Rosalía escribe prosa e verso, narrativa e lírica, en galego e en castelán. Desenrola a súa creatividade a carón da súa familia nunha vida difícil pola inestabilidade económica e a saúde fráxil que a acompañarían toda a vida.

A súa obra narrativa en castelán é absolutamente moderna, romántica e enigmática. Esta novela, que é máis un conto ao estilo de E.T.A. Hoffmann, sería publicada en 1867:

Coñecedes os poemas galegos máis impactantes de Follas Novas e de Cantares Gallegos, e as versións musicadas que deles fixo o trovador e músico Amancio Prada. E tamén recoñecedes que Rosalía ten unha imaxe que xa é patrimonio de todos os artistas e pasou hai tempo a formar parte da nosa vida cotiá e das nosas artes aplicadas:

fotografía, variacións ao estilo Andy Warhol, pop art

cerámica de Sargadelos

A Casa Museu en Padrón, onde morreu en 1885, está sempre aberta ás visitas e ás homenaxes da muller que é xa o símbolo do noso país.